12 stycznia 2018 r. w siedzibie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Kielcach odbyło się posiedzenie Prezydium Regionalnej Rady Ochrony Przyrody, którego przedmiotem było udostępnienie Jaskini Raj do ruchu turystycznego w 2018 r.

Członkowie Prezydium po zapoznaniu się z opracowaniem dotyczącym oceny geologiczno-górniczej, a także wynikami badań na temat wpływu ruchu turystycznego na mikroklimat jaskini, wynikami monitoringu nietoperzy w jaskini oraz opinią o stanie izolacji urządzeń elektrycznych, pozytywnie zaopiniowali, a  Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach wydał zgodę na udostępnienie rezerwatu do zwiedzania w sezonie turystycznym w 2018 r.

Rezerwat przyrody nieożywionej Jaskinia Raj został utworzony w 1968 r. w celu ochrony wychodni wapieni dewońskich wraz z rozwiniętą w nich jaskinią krasową, posiadającą bogatą szatę naciekową oraz namuliska zawierające cenne warstwy kulturowe. Położony jest w Nadleśnictwie Kielce, około 3,5 km na północny wschód od centrum Chęcin. Obejmuje zalesione wzniesienie o nazwie Malik (270 m n.p.m.) i rozwiniętą w górotworze jaskinię krasową.

System korytarzy jaskini ma długość 240 m, z czego 180 m udostępnionych jest do zwiedzania. Zwiedzanie rozpoczyna się w pawilonie, gdzie zorganizowana jest wystawa muzealna wprowadzająca turystów w tematykę krasu. Można zobaczyć tu znalezione w namulisku krzemienne narzędzia pracy człowieka neandertalskiego, zamieszkującego jaskinię ok. 50 000 lat temu, a także szczątki prehistorycznych zwierząt - mamuta, nosorożca włochatego czy niedźwiedzia jaskiniowego.

Rezerwat swoją nazwę zawdzięcza wyjątkowej szacie naciekowej powstałej wskutek przesączania się wody przez nadkład wapienny i wytrącania się kalcytu na stropie i ścianach jaskini. Najliczniej występują tutaj nacieki pionowe: stalaktyty, stalagmity oraz stalagnaty. Najciekawsze spośród nich to tak zwane makarony, czyli stalaktyty w kształcie rurek, wewnątrz których spływa woda, a kalcyt wytrąca się na ich końcach. Występujące w Jaskini stalaktyty tworzą skupiska o unikatowym na skalę światową zagęszczeniu nawet 100-200 stalaktytów na 1 m2. Różnorodne ich zabarwienie związane jest z domieszką różnych związków między innymi żelaza i manganu.